Với hơn 800 năm hình thành và phát triển, làng nghề Sơn Đồng đã trở thành cái nôi và đạt được những tinh hoa cao quý trong sản xuất đồ thờ thủ công mỹ nghệ.
Làng nghề Sơn Đồng thuộc huyện Hoài Đức, Hà Nội. Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km. Từ trung tâm thủ đô, đi ngược về hướng Tây theo đường Nguyễn Thái Học – Kim Mã – Cầu Giấy – Hồ Tùng Mậu, dọc theo Quốc lộ 32, rồi từ ngã tư thị trấn Trạm Trôi đi vào khoảng gần 2km là du khách đã đặt chân tới làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng.
Nơi đây được ví như là “thiên đường” về đồ thờ cúng hay đồ trạm khắc thủ công mỹ nghệ. Làng nghề Sơn Đồng với hơn 250 hộ dân thì trong đó có tới hơn 80% số hộ làm và sinh sống bằng nghề này. Trong đó có hơn 1000 thợ lành nghề và nhiều nghệ nhân giỏi. Người làng Sơn Đồng rất tài nghệ trong nghề sơn, tạc, tạo ra được những bức tượng như tượng Đức Thánh Trần, Văn Thù Bồ Tát, Tam Thế Phật, Phật bà nghìn tay nghìn mắt, Phật Thích Ca, Phật A di đà, tượng ông Thiện, ông Ác, tượng La Hán, Kiệu bát cống, ô sa, cửa võng,….cùng vô số loại đồ thờ thủ công mỹ nghệ nổi tiếng trong cả nước. Không những thế, các vật thể kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội đều có ghi đấu ấn của những đôi bàn tay khéo léo, tài hoa của những nghệ nhân Sơn Đồng tham gia, như di tích lịch sử Văn miếu Quốc Tử Giám, cầu Thê Húc, Khuê Văn Các, chùa Một Cột, đền Ngọc Sơn…
Làng nghề Sơn Đồng nổi tiếng với sản phẩm tượng phật, tượng thờ tam tứ phủ và các sản phảm đồ thờ cúng tâm linh
Vào thời bao cấp và kháng chiến chống Mỹ, làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng đã từng bị mai một. Nhưng vào năm 1983 đã được các nghệ nhân Nguyễn Đức Cường và Nguyễn Chí Dậu khôi phục. Và sau đó đào tạo ra những lớp kế thừa mới, nay đều đã trở thành những nghệ nhân và thợ lành nghề giỏi trong nghề. Để bảo tồn và phát huy nghề truyền thống, làng nghề vẫn theo phong tục cha truyền con nối.
Với sự tài tình và khéo léo của những nghệ nhân làng nghề Sơn Đồng, những sản phẩm được tạo ra vô cùng tinh xảo và đẹp mắt. Có thể nói các sản phẩm pho tượng đã trở nên có hồn và sống động vô cùng qua sự tài hoa của các nghệ nhân. Không những thế, tài năng của những nghệ nhân và người thợ lành nghề nơi đây, còn được thể hiện qua việc du khách hay khách hàng muốn làm bất cứ pho tượng thờ nào, thì những người thợ nơi đây đều làm được ngay mà không cần mẫu có sẵn. Hiện nay, sản phẩm của Làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng chiếm khoảng trên 50% trên toàn thị trường toàn quốc về tượng, đồ thờ cúng sơn son thếp vàng, thếp bạc phủ màu hoàng kim, phục vụ mảng đời sống văn hoá tâm linh, tín ngưỡng của người dân. Không những thế, các sản phẩm của làng nghề còn được rất nhiều khách hàng quốc tế đặt hàng và được xuất khẩu ra nước ngoài rất nhiều.
Tìm hiểu về quy trình chế tác sản phẩm thương hiệu làng nghề Sơn Đồng
Ngoài một quy trình chung cha ông truyền lại, thì mỗi nghệ nhân lại có những bí truyền hay thủ pháp mang phong cách riêng của mình. Khâu đầu tiên nhưng rất quan trọng đó là khâu chọn gỗ. Và gỗ mít chính là nguyên liệu tốt nhất để đục tượng. Nhờ những đặc tình mềm, dẻo, thớ dặm, bền, ít nứt, dễ gọt. Gỗ mít được lựa chọn mua về từ các tỉnh như Thanh Hóa, Nghệ An, Thái Nguyên, Phú Thọ,… Sau đó những khúc gỗ sẽ được loại bỏ hết phần giác và giữ lại phần lõi để tạc. Tiếp đến gỗ sẽ được cắt theo khối hình tượng. Phần được tạc đầu tiên chình là đầu và mặt tượng. Những khối mũi ( nếu có), trán, mũi, môi, tai,…sẽ được đục tiếp theo. Sau đó người thợ sẽ phác thao lấy hình dáng chung từ đầu đến cuối. Rồi tiếp đó người thợ sẽ đi đục vào từng bộ phần chi tiết nhỏ, đây là khâu quan trọng nhất đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và tập trung của người thợ. Sau khi các bộ phận chi tiết được đục hoàn chỉnh là đến khâu gọt, rồi lạo và đánh nhẵn.
Tiếp đến một khâu rất quan trọng đó là sơn tượng. Kỹ thuật sơn tượng cũng rất là kỳ công và tỉ mỉ như nghệ thuật sơn mài. Đầu tiên, người thợ sơn sẽ trộn đất phù sa rồi bó bằng sơn sống và sơn thí để hom tượng. Sau mỗi công đoạn, tượng lại được mài bằng đá và nước. Người thợ sẽ sơn lên sau đó lại mài đi. Việc này cứ được thực hiện cho đến khi bề mặt tượng được phẳng, nhẵn và mọng. Sau đó thì dùng một lớp sơn cầm thếp để sơn phủ lên. Tiếp theo là đợi cho sơn cầm thép se tới khi nào mà sờ tay thấy còn hơi dính thì người thợ sẽ dán bạc hoặc dán vàng quỳ tùy theo yêu cầu của khách.
Xứ mệnh và Tầm nhìn phát triển Thương hiệu “làng nghề Sơn Đồng”
Mẫu bàn thờ đẹp của xưởng làm đồ thờ Gian Thờ Việt mang thương hiệu ” làng nghề Sơn Đồng “
Sau gần một thiên niên kỷ hình thành và phát triển, giờ đây làng nghề Sơn Đồng đã vang danh khắp miền tổ quốc và trên cả nhiều quốc gia trên thế giới. Những sản phẩm được tạo ra vô cùng sắc xảo và sinh động. Có thể nói gần như trong các chùa chiền, nhà thờ, nhà cúng lớn nhỏ đều có những pho tượng hay đồ thờ cúng, trạm trổ, sơn son thiếp bạc do nghệ nhân làng nghề Sơn Đồng tạo ra. Kế thừa những truyền thống cha ông để lại, song các lớp thợ trẻ cũng không ngừng mày mò, sáng tạo, đổi mới sao cho phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Những lớp thợ trẻ ngày nay không những kế thừa những nét tài hoa về tay nghề, mà còn rất năng động trong sự biến đổi của thị trường. Giúp cho thương hiệu “làng nghệ Mỹ nghệ Sơn Đồng” ngày càng phát triển mạnh mẽ và rộng lớn.
Làng nghề Sơn Đồng giờ đây không chỉ đơn thuần là một làng nghề nữa mà nơi đây đã trở thành một biểu tượng, nét đẹp về văn hóa của đất nước. Trở thành nơi tham quan du lich hấp dẫn cho du khách cả trong và ngoài nước.
Ngày 10/6/2002, Chủ tịch UBND xã Sơn Đồng ra Quyết định số 20/QĐ-UB thành lập Hiệp hội Làng nghề Mỹ nghệ Sơn Đồng. Cùng với đó, để bảo vệ và xây dựng thương hiệu làng nghề Sơn Đồng ngày càng phát triển bền vững, năm 2013, làng nghề mỹ nghệ xã Sơn Đồng đã triển khai thủ tục Đăng ký nhãn hiệu tập thể nghề điêu khắc, tạc tượng và đồ thờ sơn son thếp vàng, bạc Sơn Đồng. Tháng 9/2015, Cục Sở hữu trí tuệ – Bộ Khoa học Công nghệ đã ra quyết định cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn cho Hội làng nghề mỹ nghệ xã Sơn Đồng quản lý và sử dụng Nhãn hiệu 20 nhóm sản phẩm làm từ gỗ sơn son thếp vàng, thếp bạc.
(Thông tin được tổng hợp từ https://vi.wikipedia.org/wiki/Làng-nghề-Sơn-Đồng, http://hoaiduc.hanoi.gov.vn )
Giới thiệu về Gian thờ Việt tại làng nghề Sơn Đồng
Với người Việt Nam ta, văn hóa về tâm linh là những nét đẹp văn hóa ảnh hưởng sâu sắc tới tinh thần và mang tính truyền thống. Những yếu tố về tâm linh này chính là điểm tựa và mang lại niềm tin vào cuộc sống cho nhiều người.
Thấu hiểu điều này, Gian Thờ Việt luôn dành hết công sức vào hoàn thành từng sản phẩm đồ thờ, sao cho chau chuốt nhất, tỉ mỉ nhất. Chính vì vậy, sản phẩm của chúng tôi luôn đảm bảo những yếu tố: Bền, Đẹp và Phù hợp nhất.
Bền ở đây thể hiện ở chất liệu để làm ra những sản phẩm đồ thờ của chúng tôi. Tại Gian Thờ Việt, chúng tôi chỉ sử dụng duy nhất gỗ để chế tác. Các loại gỗ được sử dụng tại xưởng của Gian Thờ Việt bao gồm gỗ mít, gỗ gụ, gỗ sồi nga và gỗ hương. Có thể các bạn cũng hiểu về độ bền của những loại gỗ này phải không nào. Những sản phẩm làm từ những loại gỗ này thường có độ bền đến vài chục năm, càng sử dụng càng chắc chắn.
Đẹp ở đây thể hiện ở nhiều khía cạnh, từ việc lựa chọn nước sơn, phối hợp màu sơn và những đường nét uốn lượn trên từng sản phẩm. Ngoài ra, việc sơn sản phẩm cũng giúp tăng độ bền cho các sản phẩm, hạn chế mối mọt. Gian Thờ Việt thường lựa chọn sơn bóng, sơn pu và sơn son thếp vàng, tùy theo yêu cầu của khách hàng và tùy từng loại sản phẩm đồ thờ.
Nghệ nhân Nguyễn Đăng Liêm
Xưởng đồ thờ Gian thờ Việt với đội thợ hơn 30 người và được quản lý bởi nghệ nhân Nguyễn Đăng Liêm – vốn là người tiếp xúc với nghề làm đồ thờ từ rất sớm, tới nay đã có hơn 17 năm kinh nghiệm cùng hàng trăm dự án lớn nhỏ khắp cả nước. Anh được bố đẻ là Nghệ nhân Nguyễn Đăng Trường truyền nghề và cho tiếp quản xưởng Đồ thờ Hà Nội – nay là xưởng Gian thờ Việt.
Gian thờ Việt là xưởng chuyên sản xuất các sản phẩm đồ thờ cúng tâm linh như:: Bàn thờ, Án gian thờ, sập thờ, bàn thờ tam cấp, bàn thờ đứng, hoành phi câu đối, cuốn thư câu đối , ngai thờ, cửa võng, hoa sen …
Về tượng phật xưởng nhận tạc hoàn thiện tượng phật tại đình chùa, hay các tượng tam tứ phủ, các tượng phật thờ tại gia,…
Xưởng Hỗ trợ Tư vấn, thiết kế miễn phí các loại đồ thờ cúng cho nhà thờ họ, nhà thờ gia tiên, tự đường, cũng như các sản phẩm khác tại đình, chùa, đền điện, miếu, phủ…
Nhận làm mới, và tu bổ đồ thờ cúng, tượng phật.
Về chi tiết xưởng Gian thờ việt mời quý vị tìm hiểu kỹ hơn tại mục Giới thiệu Gian thờ việt nhé
Án gian thờ tứ linh sản phẩm tiêu biểu của làng nghề sơn đồng
Sập thờ sản phẩm tiêu biểu của làng nghề sơn đồng
Khung ảnh thờ sản phẩm tiêu biểu của làng nghề sơn đồng
khám thờ sản phẩm tiêu biểu của làng nghề sơn đồng
Nội thất phòng thờ sản phẩm tiêu biểu của làng nghề sơn đồng
ngai thờ và bài vị sản phẩm tiêu biểu của làng nghề sơn đồng
bài vị sản phẩm tiêu biểu của làng nghề sơn đồng
bộ hoành phi câu đối sản phẩm tiêu biểu của làng nghề sơn đồng