Giới thiệu đôi nét về Tứ Phủ Chầu Bà trong Đạo Mẫu Việt Nam

Tứ phủ chầu bà

Tứ phủ Chầu Bà hay Tứ phủ Thánh Chầu là các vị thánh nữ thay quyền Thánh Mẫu cai quản khắp bốn phủ.

Các vị hiện diện ở khắp bốn phủ là: Thiên phủ, Nhạc phủ, Thoải phủ và Địa phủ.

Vì vậy, các vị được gọi là Tứ phủ Chầu Bà. Trong thần điện và trong nghi lễ hầu đồng, các Thánh Chầu thường mặc màu áo khác nhau theo từng phủ, đứng sau Ngũ Vị Tôn Ông, đứng trước Tứ phủ Thánh Hoàng, Tứ phủ Thánh Cô và Tứ phủ Thánh Cậu.

Danh sách các chầu bà trong hàng tứ phủ chầu bà

Hiện nay, trong hệ thống thờ tự của Tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ chưa có sự thống nhất về số lượng các vị Thánh Chầu nhưng theo dân gian thì Tứ phủ Chầu Bà gồm 12 vị.

Tham khảo thêm một số bài viết tại Gian thờ việt

Tổng hợp sự tích quan trần chiều trong điện thờ tam tứ phủ

Tam phủ tứ phủ là gì

tuong tu phu chau ba hoan thien tai gian tho viet — tượng tứ phủ chầu bà hoàn thiện tại gian thờ việt

Chầu Bà Đệ Nhất – Đệ Nhất Thượng Thiên công chúa

Được xem là hiện thân của Thánh Mẫu đệ nhất, thuộc dòng đi tu, ít khi ngự đồng. Trang phục của bà thường là áo đỏ, khăn hồng (khăn buồm) và bà thường làm việc trong nội cung phủ Giầy.

Chầu Bà Đệ Nhị – Thượng Ngàn công chúa

Theo dân gian tương truyền, bà là con gái gia đình người Mán ở Đông Cuông, tên húy là Lê Thị Kiệm, vợ của ông Hà Văn Thiên, người Tày, được triều đình giao cai quản vùng Đông Cuông. Bà là hóa thân của Mẫu Đệ Nhị. Chầu Bà Đệ Nhị cai quản 36 động dơn trang. Đền chính của bà là đền Đông Cuông.

Chầu Bà Đệ Tam – Đệ Tam Thủy Tinh công chúa

Bà là hiện thân của Mẫu Đệ Tam. Đền thờ chính của bà nằm ở đền Rồng, đền Nước, đền Hàn Thanh Hóa, đền Mẫu Thoải Lạng Sơn và các cửa sông, cửa bể.

Chầu Bà Đệ Tứ khâm sai

Đệ Tứ tùy tòng công chúa theo tương truyền là bà Chiêu Dung công chúa, vốn là tùy tướng của Hai Bà Trưng, một trong tám hướng hồng nương. Bà là hầu cận bên Mẫu Tam Tòa, làm công việc quản lý sổ sách trần gian trong nội cung. Bà thường ngự áo vàng, khăn buồm. Đền thờ bà nằm ở phủ Giầy, đền Cây Thị Thanh Hóa, Đền Thượng Lào Cai, đền chầu Đệ Tứ Gia Lâm.

Chầu Bà Đệ Ngũ suối Lân (Chầu Năm suối Lân)

Bà vốn là người Nùng, dưới thời Lê Trung Hưng. Bà trấn giữ cửa rừng suối Lân bên dòng sông Hóa, coi sóc khắp vùng sông Hóa. Bà giúp dân làm ăn, dạy dân đi rừng, làm nương. Sau này bà hiển linh phù trợ cho dân. Vì thế, đền thờ bà ngày nay nằm ở cửa Rừng suối Lân, Lạng Sơn.

Tham khảo thêm một số bài viết tại Gian thờ việt

Sự tích tam tòa thánh mẫu trong thờ tam tứ phủ

Tóm tắt sự tích ngũ vị tôn ông trong thờ tam tứ phủ

tuong tu phu chau ba son gia co tai gian tho viet — Tượng tứ phủ chầu bà sơn giả cổ tại gian thờ việt

Chầu Lục – Mế lục cung nương, lục cung đô thống

Bà là hiện thân của Mẫu Liễu. Đền thờ bà nằm ở Hữu Lũng (đền 94) Lạng Sơn, Cây Xanh Tuyên Quang. Theo dân gian kể lại, Chầu Lục là con gái tù trưởng người Nùng Hữu Lũng Lạng Sơn, mẹ là công chúa nhà Trần.

Chầu Bảy Tân La, Chầu Bảy Kim Giao

Tương truyền bà vốn là người Mọi, giáng thế để giúp dân. Bà là tướng của Hai Bà Trưng, sinh ở Mỏ Bạch Thái Nguyên, khi thất thế bà hóa thân tại Tân La. Vì vậy, đền thờ chính của bà nằm ở Tân La, Mỏ Bạch, Thái Nguyên.

Chầu Bát – Chầu Tám thượng ngàn

Bà quê ở vùng Phượng Lâu, Bạch Hạc, dấy binh khởi nghĩa theo Hai Bà Trưng. Sau khi thất thủ, bà rút chạy từ Đồng Mỏ về Thái Bình ẩn náu trong chùa Tiên La. Khi giặc Hán phát hiện và bao vây, bà quyết một lòng kiên trung, mở đường máu tử tiết giữa sân chùa. Tiếng lành đồn xa, dân ghi nhớ công ơn của bà nên lập đền thờ. Ngoài Tân La, Thái Bình, đền thờ bà còn có ở Lạng Sơn.

Chầu Cửu – Chầu Chín Cửu Tinh

Bà vốn là tiên nữ trên thiên đình, giáng trần ở Bỉm Sơn, Thanh Hóa, làm phúc giúp dân. Sau này khi thác, bà trở thành vị Chầu Bà kề cận, biên chép sổ sách bên Cửu Trùng Thiên Cung. Bà thường hay ngự đồng khi về các đền ở Phủ Giầy, Nam Định hay Đền Sòng, Thanh Hóa. Khi ngự đồng bà mặc áo đỏ (áo hồng).

Tham khảo thêm một số bài viết tại Gian thờ việt

Các mẫu tượng phật đẹp nhất thị trường ngàu nay

Mẫu Tượng tứ phủ chầu bà đẹp nhất thị trường ngày nay

Chầu Mười Đồng Mỏ – Mỏ Ba công chúa

Bà là con gái tù trưởng đất Đồng Mỏ, giỏi cung kiếm, có công giúp nước đánh giặc. Bà thường hay về ngự đồng với màu áo vàng. Đền thờ chính của bà nằm ngay sát cửa ải Chi Lăng, nơi bà trấn giữ năm xưa – đền Chầu Mười Đồng Mỏ hay Đền Mỏ Ba, tại xã Mỏ Ba, thị trấn Đồng Mỏ, Lạng Sơn.

Chầu Bé Bắc Lệ

Vốn là con gái người Nùng ở Hữu Lũng, Lạng Sơn, bị giặc cưỡng bức, hòa mình xuống sông Bắc Lệ. Bà là hiện thân của Mẫu Đệ Nhị thượng ngàn. Đền thờ chính của bà nằm ở Đền Công Đồng Bắc Lệ.

Chầu Bà Bản Đền – Bản Đền công chúa

Bà là hiện thân của các vị thánh Mẫu tùy vào bản đền hay địa phương mà bà hiển linh. Chính vì điều này mà bà thường người hầu Chầu Bà Bản Đền vào đầu năm thì mặc áo hồng khăn hồng, vào cuối năm thì mặc áo xanh, khăn xanh. Ngày nay, người ta ít biết đến bà hơn nhưng tại một số nơi vẫn hầu giá bà.